Tiêu chảy khiến bé khó chịu, gầy ốm và hay quấy khóc. Khi đó, cha mẹ thương rất lo lắng và bận tâm bởi có nhiều thắc mắc chưa được giải đáp. Dưới đây là các thông tin, cách chăm sóc cho trẻ bị bệnh tiêu chảy mà các bác sĩ khuyên bạn.
Tiêu chảy là gì?
Tiêu chảy là tình trạng đi đại tiện phân lỏng nhiều lần trong ngày gây mất nước và mệt mỏi. Mẹ có thể dựa vào các điều sau để biết con mình đang bị tiêu chảy hay không.
Bé bị tiêu chảy khi đi tiêu trên 3 lần trong 24 giờ và phân tiêu ra phải lỏng (phân lỏng, phân có “nước nhiều hơn cái” và khác với ngày thường). Thiếu một trong hai yếu tố trên thì không thể gọi là tiêu chảy.
Ví dụ, bé có thể đi tiêu nhiều lần trong ngày và một lần chỉ ra vài hạt phân tròn, cứng như viên bi, thì bé đã bị táo bón. Nếu bé bú mẹ có thể tiêu phân sệt, có lúc tóe nước nhưng 2-4 ngày mới tiêu một lần thì hoàn toàn bình thường.
Trẻ tiêu chảy thường có các biểu hiện khóc ít hoặc không có nước mắt, môi lưỡi khô, mắt trũng, thóp lõm, véo da.
Phân loại tiêu chảy
Tiêu chảy ở trẻ em được phân loại dựa trên 2 yếu tố: thời gian tiêu chảy và tính chất phân.
- Về mặt thời gian thì khi đợt tiêu chảy kết thúc trước 14 ngày gọi là tiêu chảy cấp tính, nếu vẫn còn tiêu chảy sau 14 ngày thì gọi là tiêu chảy kéo dài và khi tiêu chảy hơn 30 ngày thì gọi là tiêu chảy mạn tính.
- Về tính chất phân thì nếu tiêu chảy phân có máu sẽ gọi là tiêu đàm máu (hay còn gọi là lỵ) và những dạng phân còn lại sẽ được gọi chung là tiêu chảy phân nước.
Trên thực tế có 3 dạng bệnh tiêu chảy ở trẻ em thường gặp là tiêu chảy cấp tính phân nước (thường gặp nhất nên được gọi đơn giản là tiêu chảy cấp), tiêu chảy cấp tính có máu trong phân (gọi đơn giản là tiêu đàm máu) và tiêu chảy kéo dài.
Tiêu chảy có nguy hiểm không?
Bị tiêu chảy khiến cho trẻ bị mất nước và chất điện giải do đi đại tiện lỏng nhiều lần. Do đó, cơ thể dễ bị khô, tình trạng nặng có thể dẫn đến tử vong nếu không bù nước kịp thời. Bên cạnh đó, đây còn là nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ. Lý do chính là trẻ ăn ít đi trong khi bị tiêu chảy và khả năng hấp thu chất dinh dưỡng cũng bị giảm một phần, trong khi đó nhu cầu dinh dưỡng của trẻ lại cần phải cao hơn để chống lại bệnh.
Khi trẻ bị tiêu chảy có cần thiết phải cho nhập viện không?
Khi bị tiêu chảy, trẻ không cần nhất thiết phải đến bệnh viện mà có thể được chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, việc chăm sóc trẻ cần được sự tư vấn của bác sĩ để đảm bảo đúng cách giúp bé mau lành bệnh. Khi đó, mẹ giữ vai trò rất quan trọng, quyết định sự thành công trong việc chăm sóc bé.
Điều may mắn là hiện nay đã có các biện pháp điều trị hiệu quả và đơn giản. Hầu hết trường hợp không còn cần thiết phải nhập viện (không tới 3%, theo số liệu của khoa tiêu hóa, Bệnh viện Nhi đồng 1) mà có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Sau khi thăm khám bác sĩ sẽ quyết định chế độ điều trị, nhập viện hay có thể điều trị và theo dõi tại nhà. Nếu biết chăm sóc trẻ bệnh một cách đúng đắn, trẻ sẽ tránh được nguy hiểm, mau lành bệnh và nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Chăm sóc trẻ bị tiêu chảy tại nhà như thế nào?
Để chăm sóc trẻ bị tiêu chảy đúng cách, bà mẹ cần làm tốt 4 nguyên tắc sau:
- Cho trẻ uống nhiều nước hơn thường ngày để ngừa mất nước do tiêu chảy.
- Cho trẻ ăn và bú nhiều bữa hơn thường ngày để có sức, mau lành bệnh.
- Cho trẻ tái khám đúng lúc để được theo dõi và xử trí kịp thời.
- Cho bé uống viên kẽm lúc đói, đủ 10-14 ngày.
Cho trẻ uống nhiều nước như thế nào cho đúng?
Trẻ bị tiêu chảy rất cần bổ sung nước kịp thời và nhanh chóng. Việc bổ sung nước cho trẻ nên được thực hiện bằng các cách sau:
- Sữa mẹ vừa là thức ăn vừa là loại “nước” rất tốt, cho bé bú mẹ càng nhiều càng tốt và mỗi bữa cho bé bú lâu hơn. Nếu con của bạn được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ thì chỉ cần sữa mẹ và nước chín là đủ.
- Các loại nước: nước canh, nước cháo, sữa đậu nành, sữa chua, nước trái cây như cam vắt (không thêm hoặc thêm rất ít đường), nước dừa tươi, nước chín.
Cần tránh các loại nước giải khát, nước ép trái cây quá ngọt vì chúng làm cho bệnh xấu hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ quá “thèm”, bạn có thể dùng nhưng pha loãng ít nhất 3-4 lần. Tránh các thức uống có cà phê. Cho trẻ uống nhiều tùy theo khả năng. Cần phải uống chậm, từng muỗng (từng ngụm nếu trẻ lớn hơn). Nếu trẻ bị ói thì ngưng lại khoảng 10 phút, sau đó cho trẻ uống lại nhưng chậm hơn.
- Oresol là một dung dịch điện giải, không có tác dụng cầm tiêu chảy nhưng lợi ích của nó là rất hiệu quả trong việc bù lại số lượng nước và các chất điện giải (muối) bị mất qua phân. Dung dịch này thường được dùng để chữa mất nước do tiêu chảy. Phải tuyệt đối tuân theo hướng dẫn về cách pha, cách sử dụng được ghi rõ trong toa thầy thuốc. Để ngừa mất nước, bạn chỉ cho trẻ uống dung dịch này sau một lần trẻ tiêu lỏng, nhớ là phải sau khi trẻ tiêu lỏng, uống xen kẽ với nước chín hoặc các dịch khác như đã nói ở trên.
Cho trẻ ăn và bú nhiều hơn hằng ngày ra sao?
Chế độ ăn thích hợp cho trẻ bị tiêu chảy cấp là đủ dưỡng chất và cân đối giữa sữa, thức ăn đặc, phù hợp lứa tuổi. Mẹ không nên cho trẻ ăn nhiều loại thức ăn sẽ gây "quá tải" cho chức năng làm việc của hệ tiêu hóa và đường ruột đang bị tổn thương của bé.
Thức ăn cần nấu nhừ. Cho trẻ ăn thêm trái cây tươi như chuối, nho, cam, xoài, mãng cầu. Không kiêng ăn, không kiêng sữa. Không cần pha loãng sữa. Thường thì bạn không cần phải đổi sữa. Bên cạnh đó, bạn không nên để cho bụng bé trống rỗng mà cần cho bé ăn đầy đủ, phù hợp với lứa tuổi.
Nếu trẻ còn bú mẹ cần được bú nhiều hơn và mỗi cữ bú lâu hơn. Cho trẻ ăn thành nhiều bữa, thêm ít nhất 2 bữa so với những ngày không bệnh. Ăn uống chậm. Nếu trẻ còn bú bình, tốt nhất nên dùng muỗng đút sữa chậm.
Cho trẻ tái khám thế nào để được theo dõi và xử trí kịp thời khi bệnh diễn tiến nặng?
Tiêu chảy thường sẽ giảm sau 5-12 ngày, trẻ bắt đầu chơi, đòi ăn trở lại và lúc này bạn nhớ cho trẻ ăn thêm mỗi ngày một bữa trong ít nhất 2 tuần để phục hồi sức khỏe.
Một số ít trẻ bị tiêu chảy có thể diễn biến phức tạp, do đó thầy thuốc sẽ dặn khi nào tái khám để cho y lệnh tiếp theo. Trong thời gian chăm sóc tại nhà, cũng cần phát hiện những diễn biến không thuận lợi và nhanh chóng đưa trẻ khám lại ngay để được xử trí kịp thời.
Các lưu ý và hướng dẫn trên cũng là những yêu cầu cho cha mẹ mỗi khi trẻ bị tiêu chảy để có cách hiểu và chăm sóc đúng cho con mau lành bệnh. Tuy nhiên, trong quá trình theo dõi nếu thấy trẻ có những biểu hiện như bỏ bú, bỏ ăn, mệt, nhiều bệnh hơn, trẻ rất khát nước, ói liên tục, sốt, tiêu phân có máu, li bì, khó đánh thức, giật mình... thì phải nhanh chóng đưa đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế uy tín để được chăm sóc.
Sức khỏe của bé
No comments: